Bornova İzmir'in metropol ilçelerinden biridir. Yamanlar
Dağı'nın eteğinde, 380 kuzey enlem ve 270 derece boylam üzerinde yer alan,
İzmir Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bir ilçe merkezidir.
Bornova; Kuzeyinde Karşıyaka ilçesi ve Manisa ili
toprakları; doğusunda Kemalpaşa ilçesi; batısında Karşıyaka, Bayraklı ve Konak;
güneyinde Buca ile çevrelenir. Belediye teşkilatı 1882 yılında kurulmuş, 1957
yılında ilçe haline gelmiştir. Yüzölçümü 224 km2’dir. Nüfusu 481.739'dur
(2008).
Ege Üniversitesi'nin ana kampüsü ve üniversite ile aynı
adı taşıyan, Türkiye'nin en büyük hastanelerinden biri olan Ege Üniversitesi
Hastanesi bu ilçede bulunmaktadır. Ayrıca Yaşar Üniversitesi'nin Selçuk Yaşar
kampüsü de Bornova Ağaçlıyol mevkiindedir.
İki büyük askeri birliğin yanı sıra, İzmir-İstanbul,
İzmir-Ankara, İzmir-Aydın ve İzmir-Çanakkale karayolu ağlarının merkezinde
bulunması, 2000 yılında metronun Bornova'ya uzanması ve İzmir Otogarı'nın ilçe
içinde konuşlandırılmış olması ve Bornova-Kavaklıdere-Işıkkent üçgeninin sanayi
bölgesi olarak saptanması ve 4 sanayi sitesinin yerleşim alanı içinde
bulunması, Bornova'nın gelişimine bugün ve gelecekte etki yapacak unsurların
başında gelmektedir. Bornova bu arada, Kavaklıdere, Çiçekli ve diğer köyleriyle
İzmir'in akciğeri konumunu sürdürmektedir.
Bornova'nın yerleşim büyük ölçüde şehir dokusunun
içindedir. Bu nedenle bağlı beldesi yoktur. 12 köyü bulunmaktadır.
Günümüzden 8 bin 500 yıl önce yaşamın başladığı Bornova
dünden bugüne pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bornova, 17. yüzyıldan
itibaren antik kaynakları rehber alan Batılı araştırmacı ve gezginlerin ilgi
odaklarından biri olmuştur. Osmanlı devrinde bu bölgenin verimli bir tarım
bölgesi ve bunun yanı sıra yoğun bitki örtüsü nedeniyle bir sayfiye yeri olduğu
anlaşılmaktadır. Ovanın su kaynakları bakımından çok zengin olduğu
bilinmektedir.
Prehistorik dönemde zengin bitki örtüsü ve hayvan
kaynaklarıyla uygun çevre koşullarına sahip Bornova Ovası, İzmir’in ilk
yerleşimcilerine ev sahipliği yapmıştır. İzmir’in en eski yerleşimine ait
kalıntılar Bornova sınırları içerisindeki Yeşilova Höyüğü'nde bulunmuştur.
2005 ve
2006 yıllarında gerçekleştirilen kazı çalışmaları sonucunda Bornova Ovası’nda
ortaya çıkartılan Yeşilova Höyüğü’nün sadece İzmir’in değil, aynı zamanda Ege
Bölgesi’nin de bilinen en eski yerleşim merkezi olduğu anlaşılmıştır. İlk
toplulukların Yeşilova Höyüğü’ne günümüzden 8-9 bin yıl önce yerleşmeye
başladıkları tespit edilmiştir.
